Wywołane są zaburzeniami krążenia ogólnego lub miejscowego w obrębie oczodołu, procesami zapalnymi lub przewlekłymi, procesami rozrostowymi (nowotwory), lub zaburzeniami wewnątrzwydzielniczymi.
1. Krwotoki oczodołu
Występują w przebiegu niektórych chorób ogólnych (hemofilia), w wyniku pęknięcia tętniaków lub żylaków oraz po tępych lub drążących urazach oczodołu. Wynaczynienia powodują wytrzeszcz gałki ocznej, utrudnienie lub całkowite zniesienie jej ruchomości oraz krwawe podbiegnięcie sówówek i powiek. W większości przypadków stosuje się leczenie zachowawcze.
2. Wytrzeszcz oczu
Jest jednym z głównych objawów zmian chorobowych w oczodole polegające na nadmiernym wysunięciu gałki ocznej ku przodowi jedno- lub, częściej występujące, obustronne. Niekiedy następuje przemieszczenie gałki ocznej w kierunku poziomym lub pionowym.
Wytrzeszczowi towarzyszą często:
Istnieje również możliwość uszkodzenia rogówki wskutek jej wysuszenia w następstwie niedomykalności powiek oraz uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Do przyczyn powstawania wytrzeszczu zalicza się: ·
Wyróżnia się wytrzeszcz oczu: ·
obustronny, którego główną przyczyną są choroby gruczołu tarczowego. Może on występować w postaci złośliwej, z dużym obrzękiem spojówki i utrudnieniem zamykania powiek, co stanowi częstą przyczynę ciężkiego uszkodzenia rogówki. Stan ten wymaga szybkiego leczenia przez internistę i okulistę; ·
jednostronny, powodowany najczęściej stanem zapalnym tkanek oczodołu. W tym przypadku poza wytrzeszczem występują obrzęk, zaczerwienienie oraz bolesność powiek i spojówek a także podwyższenie temperatury ciała. Konieczna jest więc szybka pomoc lekarska, gdyż zakażenia oczodołowe mogą szybko rozprzestrzeniać się, dając groźne dla życia powikłania ogólne. Inną, równie częstą przyczyną wytrzeszczu jednostronnego są nowotwory - łagodne lub złośliwe - wzrastające w oczodole. Niejednokrotnie konieczny staje się zabieg operacyjny; ·
tętniący (pulsujący), powstaje na skutek uszkodzenia ściany tętnicy szyjnej wewnętrznej w obrębie zatoki jamistej. Lekarze rozpoznają go poprzez wysłuchanie szmeru skurczowego, zanikającego po uciśnięciu tętnicy szyjnej po tej samej stronie. Konieczne jest tu leczenie operacyjne; ·
przepuszczający - jest związany występowaniem żylaków w oczodole. Uwidacznia się on przy pochylaniu głowy, gdyż wówczas żylaki wypełniają się krwią i wypierają gałkę oczną ku przodowi. W tym przypadku stosuje się leczenie zachowawcze.
3. Zapalenie tkanek oczodołu
Częstą przyczyną zapalenia tkanek oczodołu są procesy zapalne, zwłaszcz ropne, zatok przynosowych. Po usunięciu przyczyny stan zapalny może całkowicie ustąpić. Jeśli jednak nastąpiło rozprzesztrzenienie się zakażenia drogą naczyń żylnych, wytwarza się ropowica oczodołu.
Wśród głównych objawów wyróżniamy:
Ropowicę leczy się antybiotykami o szerokim zakresie działania, a w przypadku dużego nagromadzenia się ropy stosuje się leczenie operacyjne (nacięcie ropowicy). Szybka interwencja lekarska jest bardzo ważna ze względu na grożące powikłania. Może boiwiem nastąpić utrata widzenia spowodowana zapaleniem nerwu wzrokowego lub zakrzepem żyły środkowej siatkówki albo też zatorem tętnicy środkowej siatkówki.